موقعیت یابی جهانی : تاریخچه و فن آوری

ساخت وبلاگ

بسم ا... الرحمن الرحیم

مقدمه :

در روزگاری که چندان هم از ما دور نیست، تنها راهنمای مسافران در دل بیابان ها، کوه ها و دریا ها آسمان بود. قافله های مسافرتی با نگریستن به غروب و طلوع خورشید و نیز با بررسی حرکت ستاره ها در آسمان شب جهت حرکت خود را پیدا می کردند.

در طی سالهای بعد  اگرچه ادوات مختلفی از جمله انواع قطب نماها، اسطرلاب ها، ارتفاع‌سنج و زاویه‌یاب به جهت یابی های مسافران کمک فراوانی می کرد اما باز پیچیدگی کار به گونه ای بود که انجام آن کار هر کسی نبود! در آن دوران کمتر کسی می توانست حتی با کمک این ابزارها به سنجش طول و عرض جغرافیایی منطقه بپردازد و هراس از گم شدن به ویژه در آب و هوای نابسامان یک ترس همیشگی بود.

جهت یابی بدون ابزار:

جهت یابی به کمک ستاره قطبی:
در بالاى قطب شمال (در فضا) ستاره ثابتى قرار دارد به نام به نام ستاره قطبى. منظور از ثابت این است که این ستاره بر روی محور کره آسمان قرار دارد و به همین دلیل از دید ناظر زمینی (که دقیقا ما هستیم!) تقریباً در آسمان چرخشی ندارد. این ستاره از دیرباز راهنمای بسیاری دریانوردان و مسافران بوده است. هنگامی که رو به ستاره قطبی بایستید در واقع رو به شمال کره زمین قرار گرفته اید.
اما چگونه می توان این ستاره را از میان میلیون ها نقطه نورانی آسمان شب تشخیص داد؟ ستاره قطبی از مجموعه ستارگان صورت فلکی دب اصغر است. براى پیدا کردن این ستاره می توان از صورت فلکی های دب اکبر و ذات الکرسى استفاده نمود. ستارگان دب اکبر هفت عدد می باشند که به شکل ملاقه قرار گرفته‌اند. اگر دو ستاره آخر یعنى لبه ملاقه را در نظر بگیریم و بوسیله یک خط فرضى آنها را به هم وصل نموده و پنج برابر امتداد دهیم این خط به ستاره قطبى می رسد.
1gps.jpg
به وسیله مجموعه ستارگان ذات الکرسى نیز می توان ستاره قطبى را پیدا کرد. این ستارگان به شکل W بوده که راس زاویه وسطى آن بسمت ستاره قطبى می باشد. این دو گروه ستارگان (دب اکبر و ذات الکرسى) نسبت به ستاره قطبى تقریباً مقابل یکدیگرند و اگر احتمالاً یکى از آنها معلوم نبود، دیگرى حتماً دیده می شود. و به این ترتیب در شب با یافتن ستاره قطبی جهت شمال برای شما مشخص می شود.
جهت یابی به کمک ماه:
برای جهت یابی توسط ماه ابتدا باید بدانیم که در نیمه ی اول ماه هستیم یا نیمه ی دوم ؛ روش تشخیص آن نیز به قرار زیر می باشد:
دو سر هلال ماه را با یک خط فرضی به هم متصل می کنیم و آن خط آنقدر ادامه می دهیم تا به زمین برسد اگر شکل بدست آمده از این کار p انگلیسی بود در نیمه ی اول ماه هستیم و اگر شکل بدست آمده q انگلیسی بود در نیمه ی دوم ماه قرار داریم. حال اگر در نیمه ی اول بودیم طرف کوژ (برآمده) هلال جهت مغرب را نشان می دهد و اگر در نیمه ی دوم ماه بودیم طرف مقعر ( تو رفتگی ) هلال مغرب را نشان می دهد.
2gps.jpg
روش دیگر برای جهت یابی با ماه استفاده از سایه است. در یک شب مهتابی چوبی را داخل زمین فرو کنید. با سنگ نوک سایه را علامت بگذارید. ده دقیقه بعد با سنگی دیگر نوک سایه جدید را علامت بگذارید و سپس این دو نقطه را به هم وصل کنید این خط مسیر شرق- غرب را نشان به شما نشان می دهد.
همچنین ماه می تواند جهت جنوب را نیز به ما نشان دهد. خطی را بین دو تیزی هلال ماه رسم کرده و آن را تا زمین امتداد دهید. انتها یا امتداد این خط نقطه جنوب را در موقعیت شما نشان می دهد.
جهت یابی به کمک خورشید :
همانطور که همگی می دانیم محل طلوع خورشید مشرق و محل غروب آن مغرب است . برای جهت یابی کافی است که بتوانیم یکی از جهات اصلی را پیدا کنیم آنگاه می توانیم با استفاده از رابطه ی معروف زیر سایر جهات را بیابیم : اگر دست راست به طرف مشرق باشد، آنگاه دست چپ مغرب را نشان می دهد دراین حالت روبرو شمال و پشت سر جنوب خواهد بود.
تا این جای کار همه چیز خوب است اما نکته این است که این مطلب فقط در اوایل بهار و پائیز صحیح است، یعنی‌در زمان های دیگر، محل طلوع و غروب خورشید نسبت به مشرق و مغرب مقداری انحراف دارد که البته قابل تصحیح است. به عنوان مثال در اول تابستان و زمستان، محل طلوع و غروب خورشید '' حداقل '' حدود 23.5 ( بیست و سه و نیم ) درجه با محل دقیق شرق و غرب فاصله دارد که این خطا به هیچ وجه قابل چشم پوشی‌نیست.
منابع : 1  2  

داکوتا...
ما را در سایت داکوتا دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : کاوه محمدزادگان dakota بازدید : 301 تاريخ : دوشنبه 28 تير 1395 ساعت: 18:17